Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο «σοσιαλισμός του 21ου αιώνα»

Πηγή: Ριζοσπάστης 6/1/13

«Ο "άλλος κόσμος" που "είναι εφικτός" είναι ο "κόσμος" του σοσιαλισμού με δημοκρατία και ελευθερία. Είναι ο "κόσμος" όπου όντως ο "άνθρωπος" και οι ανάγκες του είναι "πάνω από τα κέρδη"... Για μας ο σοσιαλισμός δεν εξαντλείται κατά κανέναν τρόπο στα παραπάνω. Ετσι, παράλληλα με την πολιτική του δράση, ο ΣΥΡΙΖΑ - ΕΚΜ είναι υποχρεωμένος να πρωτοστατήσει ώστε να ξεκινήσει και να αναπτυχθεί ενεργά, με τα κατάλληλα μέσα και σε κάθε αρμόδιο πλαίσιο, η διεξοδική συζήτηση για τα μεγάλα ζητήματα που τίθενται σε σχέση με την κριτική του καπιταλισμού και το αίτημα για έναν σοσιαλισμό του 21ου αιώνα...

Στόχος μας είναι ο σοσιαλισμός στην Ελλάδα και στην κλίμακα της Ευρώπης. Στόχος μας είναι ο σοσιαλισμός του 21ου αιώνα... Η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ - ΕΚΜ αποσκοπεί στον σοσιαλισμό... Αλλά η στρατηγική στόχευση επιμερίζεται σε άμεσους στόχους και στις αντίστοιχες τακτικές κινήσεις ή πρωτοβουλίες που εξαρτώνται πάντα από πραγματικά προσφερόμενες δυνατότητες και πραγματικούς συσχετισμούς δύναμης. Και εδώ ο πολιτικός φορέας είναι υποχρεωμένος να πλέει με όλη την απαιτούμενη ευελιξία.

Ο κεντρικός στόχος που θέτει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ - ΕΚΜ είναι η ανατροπή της κυριαρχίας των δυνάμεων του νεοφιλελευθερισμού και των μνημονίων, των δυνάμεων της κοινωνικής καταστροφής, της διαπλοκής, της διαφθοράς και της σήψης, είναι η ανάδειξη μιας κυβέρνησης της συμπαραταγμένης Αριστεράς...

Μια κυβέρνηση της Αριστεράς αποσκοπεί να σταματήσει τον κοινωνικό και οικονομικό κατήφορο που επέβαλαν στην Ελλάδα οι δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού και των μνημονίων... Μια κυβέρνηση της Αριστεράς δεν μπορεί να υποσχεθεί την άμεση λύση όλων των συσσωρευμένων προβλημάτων. Θα δώσει ωστόσο άμεσα δείγματα γραφής μιας πολύ διαφορετικής πολιτικής, ανοίγοντας τους αντίστοιχους νέους δρόμους» (Από την προγραμματική διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ που εγκρίθηκε στην πρόσφατη συνδιάσκεψή του).

Ο ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, θέτει ως στρατηγικό του στόχο το σοσιαλισμό, προσδιορίζοντας ότι αυτός θα είναι «ο κόσμος που ο άνθρωπος θα είναι πάνω από τα κέρδη». Αλλά αυτός δεν είναι σοσιαλισμός. Διότι μια κοινωνία και μια οικονομία που θα υπάρχουν και τα κέρδη, δηλαδή καπιταλιστική ιδιοκτησία, αλλά και ο άνθρωπος θα είναι πάνω απ' αυτά, είναι ουτοπία. Σοσιαλισμός σημαίνει εργατική, λαϊκή εξουσία και οικονομία με τα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής κοινωνικοποιημένα, με παραγωγικό συνεταιρισμό για τους φτωχούς αγρότες, με πανεθνικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο. Ο ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, προπαγανδίζει ένα σοσιαλισμό που είναι καπιταλισμός και ας τον ονομάζει «σοσιαλισμό του 21ου αιώνα» (αυτός ο ορισμός δόθηκε από τον Τσάβες για τα καθεστώτα των χωρών της Λατινικής Αμερικής όπως Βενεζουέλα, Εκουαδόρ, Βολιβία και τις λεγόμενες εκεί «αριστερές κυβερνήσεις»). Αλλωστε, αυτό φαίνεται και από το παραπάνω απόσπασμα της διακήρυξης του ΣΥΡΙΖΑ, και σ'αυτό το σοσιαλισμό θα φτάσουν μέσω μιας κυβέρνησης της αριστεράς στην Ελλάδα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ προπαγανδιστικά αυτή την κυβέρνηση την παρουσιάζει και ως κυβέρνηση «κοινωνικής σωτηρίας».

Κυβέρνηση διαχείρισης του συστήματος

Συχνά - πυκνά βλέπουν το φως της δημοσιότητας άρθρα που εγκαλούν το ΚΚΕ επειδή δε συμβάλλει στην «κοινωνική σωτηρία» που πασχίζει ο ΣΥΡΙΖΑ. Εν ολίγοις, επειδή δε συνεργάζεται με τον ΣΥΡΙΖΑ για την ανάδειξη μιας κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή η προπαγάνδα ενισχύεται με αφορμή τη δημοσίευση των Θέσεων της ΚΕ του ΚΚΕ για το 19ο Συνέδριο του Κόμματος, με συγκεκριμένο σκοπό και επιδιώξεις, την καλλιέργεια στις λαϊκές συνειδήσεις αυταπατών ότι μπορεί να έρθουν καλύτερες μέρες για την εργατική τάξη και το λαό με έξοδο της καπιταλιστικής οικονομίας από την κρίση σε όφελος του κεφαλαίου, χειραγωγώντας τον στην πολιτική σωτηρίας του συστήματος. Και το προπαγανδίζουν και οι αστοί και ο ΣΥΡΙΖΑ. Το σύστημα, επομένως, πασχίζουν να σώσουν.

Αυτή η προπαγάνδα είναι, επίσης, συμβολή στη μορφοποίηση των δύο πόλων του αστικού πολιτικού συστήματος που καθένας πασχίζει να πείσει το λαό ότι το δικό του μείγμα πολιτικής είναι αυτό που θα τον ωφελήσει. Ο ΣΥΡΙΖΑ, με σύνθημα την «ανατροπή της κυβέρνησης», για να έρθει μια «κυβέρνηση της αριστεράς», προβάλλει την άποψη ότι μόνο αυτή μπορεί να βγάλει την καπιταλιστική οικονομία από την κρίση. Μιλώντας για «σωτηρία», προβάλλουν πολιτική ανάπτυξης, δηλαδή την ενίσχυση των μεγαλοεπιχειρηματιών για να κάνουν επενδύσεις. Και καλούν το λαό να στηρίξει αυτή την πολιτική, πολιτική ενίσχυσης των καπιταλιστών.

Υπάρχει καπιταλισμός με φιλολαϊκή πολιτική;

Ο ΣΥΡΙΖΑ και η αστική προπαγάνδα, που εγκαλούν το ΚΚΕ επειδή δε συμβάλλει στη δημιουργία των όρων για την πολιτική εναλλαγή κυβερνήσεων στα πλαίσια του καπιταλισμού, καλούν την εργατική τάξη και τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα να αναδείξουν μια τέτοια κυβέρνηση. Στο ερώτημα σε όφελος ποιας τάξης θα λειτουργεί και θα δρα αυτή η κυβέρνηση, απαντούν: Θα πάρει μέτρα ανακούφισης του λαού από τις συνέπειες της κρίσης. Αλλά εδώ προκύπτει, επίσης, το ερώτημα: Μπορεί μια κυβέρνηση στον καπιταλισμό να τον διαχειρίζεται σε όφελος του λαού; Πολύ περισσότερο, σε συνθήκες βαθιάς οικονομικής καπιταλιστικής κρίσης, που καταστρέφει παραγωγικές δυνάμεις, καταστρέφει, δηλαδή, και εργατική δύναμη, με την ανεργία, τη φτώχεια, την εξαθλίωση να απλώνονται με γεωμετρική πρόοδο, και ταυτόχρονα οι κεφαλαιοκράτες και η πολιτική που τους υπηρετεί να πασχίζουν να σωθούν από την καταστροφική δύναμη της κρίσης μεταφέροντας τις συνέπειες στις πλάτες του λαού; Που σε συνθήκες μειωμένης κερδοφορίας παίρνουν μέτρα αντισταθμίσματος της χασούρας των κερδών τους με πάμφθηνη εργατική δύναμη, καταναλώνοντας δηλαδή ολοένα και μικρότερο μέρος του κεφαλαίου για πληρωμή των εργατών; Μια κυβέρνηση, με δεδομένη την ιδιοκτησία των καπιταλιστών, είναι υποχρεωμένη να εφαρμόζει πολιτική ενίσχυσης της κερδοφορίας τους, αφού νόμος κίνησης της καπιταλιστικής κοινωνίας είναι ο νόμος του κέρδους. Πολιτική κόντρα σ' αυτό το νόμο σημαίνει καταστροφή του κεφαλαίου.

Αυτή η προπαγάνδα υπονομεύει την αναγκαιότητα και την προοπτική της αντιμονοπωλιακής, αντικαπιταλιστικής πάλης, συσκοτίζει το γεγονός οτι η ρίζα, οι αιτίες των προβλημάτων, της οικονομικής κρίσης, βρίσκονται στην ύπαρξη και δράση των μονοπωλίων, δηλαδή στην καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Ενάντια σ'αυτήν πρέπει να κατευθύνεται η πάλη της εργατικής τάξης, των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων, με προοπτική τη ρήξη με την εξουσία του κεφαλαίου, την αποδέσμευση από την ΕΕ. Μόνο με τέτοιους αγώνες μπορεί να μπει φρένο στην αντιλαϊκή πολιτική, κάτω από προϋποθέσεις να υπάρξουν και κάποιες κατακτήσεις σήμερα.

Αυτή η προπαγάνδα ενισχύει τον έναν πόλο διαχείρισης του καπιταλισμού ενάντια στον άλλο, υποτάσσοντας το λαό και στους δύο. Ο,τι ακριβώς έκανε το ΠΑΣΟΚ με τη ΝΔ. Είναι πολιτική χειραγώγησης του λαού και ουσιαστικά εγκαλούν το ΚΚΕ γιατί δε συμβάλλει στην ενίσχυσή της με μια συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή στηρίζοντας μια πολιτική που υπηρετεί τα συμφέροντα ενός τμήματος του κεφαλαίου στην Ελλάδα, επιλέγοντας και άλλους ιμπεριαλιστές συμμάχους, εκτός Ελλάδας.

Ηδη ο ΣΥΡΙΖΑ εκθειάζει την πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης του Ομπάμα στις ΗΠΑ, ενώ το ταξίδι τους στη Βραζιλία, 6η παγκόσμια καπιταλιστική οικονομική δύναμη με συμμετοχή στους BRICS, που διεκδικεί μερίδια στην παγκόσμια αγορά, αλλά και στην Αργεντινή, κράτη που βεβαίως αντιμετώπισαν οικονομική κρίση και έδωσαν διέξοδο σε όφελος του κεφαλαίου, αποκαλύπτει ότι η «κυβέρνηση σωτηρίας» δεν είναι για τη σωτηρία του λαού, ενώ οι δηλώσεις τους για πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική δείχνουν ότι αναζητούν συμμάχους σε ισχυρά καπιταλιστικά κράτη. Αυτό, βεβαίως, κάνουν και μέσα στην ΕΕ, προβάλλοντας συμμαχίες με Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία κ.λπ.

Για τα περί «σοσιαλισμού του 21ου αιώνα»

Ταυτόχρονα, ο ΣΥΡΙΖΑ προβάλλει ως πρότυπο κυβερνήσεων, πέρα απ' αυτές των Βραζιλίας και Αργεντινής, αυτές των Βενεζουέλας, Βολιβίας και Εκουαδόρ, τις λεγόμενες αριστερές κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής, που οικοδομούν τάχα το «σοσιαλισμό του 21ου αιώνα». Είναι όμως σοσιαλισμός;

Πρόσφατα, στην εφημερίδα «Δρόμος της αριστεράς» (20/12/2012), δημοσιεύτηκε εκτενές άρθρο, με τίτλο «Μια σύντομη ξενάγηση στα εγχειρήματα της Βενεζουέλας, της Βολιβίας και του Εκουαδόρ», του Τζέιμς Πέτρας. Στο άρθρο γίνεται αναφορά στις μεταρρυθμίσεις αυτών των χωρών και στα αποτελέσματά τους. Η καταγραφή της πορείας του «σοσιαλισμού του 21ου αιώνα» είναι αποκαλυπτική ως προς τα πρότυπα ανάπτυξης του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλωστε, στην πρόσφατη συνδιάσκεψή τους και στο προγραμματικό τους κείμενο δε λένε τίποτα διαφορετικό, μόνο που αυτό που καταγράφεται σ' αυτές τις χώρες και αυτό που λέει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι καπιταλισμός, δεν έχει μειωθεί η συγκέντρωση πλούτου στους αστούς παρά τις όποιες βελτιώσεις σε κάποιους τομείς, στη Βενεζουέλα κυρίως όπου υπάρχει και η συμβολή της Κούβας σ'αυτές τις βελτιώσεις στην Εκπαίδευση και την Υγεία.

Ας δούμε, λοιπόν, τι γράφει για καθεμία από αυτές τις χώρες το άρθρο. Είναι αποκαλυπτικό.

Για τη Βενεζουέλα

«Η οικονομική πρακτική του Τσάβες περιλαμβάνει εκτεταμένη εθνικοποίηση μεγάλων τομέων της βιομηχανίας πετρελαίου, επιλεκτική εθνικοποίηση των επιχειρήσεων - κλειδιά στη βάση πραγματιστικών υπολογισμών και επιδίωξης μεγαλύτερης διατροφικής ασφάλειας... Στην κοινωνική πολιτική, ο Τσάβες έχει χρηματοδοτήσει μια πληθώρα από προγράμματα που έχουν σχεδιαστεί για να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο του 60% του πληθυσμού.

Οι μεταρρυθμίσεις αυτές περιλαμβάνουν: Καθολική δωρεάν ιατρική περίθαλψη και εκπαίδευση, έως και το πανεπιστήμιο, την πρόσκληση πάνω από 20.000 Κουβανών γιατρών και τεχνικών και ένα μαζικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει την κατασκευή νοσοκομείων και κλινικών. Το καθεστώς του Τσάβες έχει κατασκευάσει και χρηματοδοτήσει ένα μεγάλο δίκτυο από σούπερ μάρκετ που πωλούν τρόφιμα και είδη οικιακής χρήσης σε επιδοτούμενες τιμές για οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα...

Η Βενεζουέλα σήμερα είναι μια μεικτή οικονομία, με τον ιδιωτικό τομέα να κυριαρχεί. Η κρατική ιδιοκτησία έχει επεκταθεί και εθνικές κοινωνικές προτεραιότητες έχουν υπαγορεύσει την ιδιοποίηση των πετρελαϊκών πόρων. Το κράτος κατέχει τον πιο προσοδοφόρο τομέα των εξαγωγών και καρπώνεται το μεγαλύτερο μέρος του ξένου συναλλάγματος.

Ενώ η κυβέρνηση έχει αυξήσει κατά πολύ τις κοινωνικές δαπάνες, δεν έχει μειώσει τη μεγάλη συγκέντρωση πλούτου και εισοδήματος στις ανώτερες τάξεις. Επιπλέον, στα ανώτερα και μεσαία στρώματα κρατικής γραφειοκρατίας, ιδίως στους τομείς του πετρελαίου και των συναφών βιομηχανιών, τα επίπεδα αμοιβών είναι επίσης πολύ υψηλά. Η αυτοδιαχείριση δημόσιων επιχειρήσεων περιορίζεται σε ελάχιστες επιχειρήσεις.

Οι προτάσεις αγροτικής μεταρρύθμισης του καθεστώτος δεν κατάφεραν να αλλάξουν τη σχέση ανάμεσα στους εργάτες γης, τους αγρότες και μεγάλους γαιοκτήμονες...

Οι υποστηρικτές του καθεστώτος υπογραμμίζουν τις εθνικοποιήσεις της κυβέρνησης, αλλά δε φαίνεται να δίνουν σημασία στον αυξανόμενο αριθμό κοινών επιχειρήσεων με πολυεθνικές εταιρείες από Κίνα, Ρωσία, Ιράν και Ευρωπαϊκή Ενωση. Η πιο αμφισβητούμενη πλευρά της Βενεζουέλας είναι η συνεχιζόμενη εξάρτησή της από ένα μόνο εμπόρευμα (πετρέλαιο) που καλύπτει το 70% των εσόδων από τις εξαγωγές και την εξάρτησή της από μία μόνο αγορά, των ΗΠΑ... Απειλή για τη μαζική βάση του δρόμου προς το σοσιαλισμό του Τσάβες είναι και η εκτίναξη της εγκληματικότητας, λόγω της ανάπτυξης ενός λούμπεν προλεταριάτου».

Για το Εκουαδόρ

«Η πιο εντυπωσιακή απόκλιση από κάθε σοσιαλισμό είναι η εμμονή και επέκταση της ξένης καπιταλιστικής ιδιοκτησίας στις στρατηγικής σημασίας εξορύξεις και πηγές ενέργειας. Μακρόχρονα συμβόλαια εξόρυξης μεγάλης κλίμακας έδωσαν στις ξένες εταιρείες τον πλειοψηφικό έλεγχο στους βασικούς τομείς ξένου συναλλάγματος και εξαγωγικών κερδών. Το χειρότερο είναι ότι ο Κορέα έχει καταστείλει βίαια και έχει απορρίψει τα αιτήματα των ινδιάνικων κοινοτήτων του Αμαζονίου και των Ανδεων που ζουν και εργάζονται στη γη που παραχωρήθηκε στις μεταλλευτικές πολυεθνικές. Παρά τις αντίθετες δικαστικές αποφάσεις, ο Κορέα επιδιώκει με ζήλο να κάνει κεντρικό άξονα της "αναπτυξιακής στρατηγικής" του την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου από ξένους.

Η λαϊκή στήριξη του Κορέα βασίζεται κυρίως σε βραχυπρόθεσμες παραχωρήσεις, με τη μορφή αυξήσεων μισθών και ημερομισθίων και παροχής πιστώσεων στις μικρές επιχειρήσεις, μέτρα που δεν είναι βιώσιμα στις συνθήκες της παγκόσμιας ύφεσης. Η παραχώρηση των τηλεπικοινωνιακών μονοπωλίων σε ιδιωτικές εταιρείες, η αντίθεσή του στην αγροτική μεταρρύθμιση και οι περιοριστικοί όροι για τα συνδικαλιστικά δικαιώματα έχουν οδηγήσει σε αύξηση των απεργιών και των διαμαρτυριών».

Για τη Βολιβία

«Το κράτος έχει ελαφρώς αυξήσει το μερίδιό του στα έσοδα από τις κοινές επιχειρήσεις με πολυεθνικές εταιρείες, έχει αυξήσει την τιμή του αερίου που πουλάει σε Βραζιλία και Αργεντινή. Ο Μοράλες επέτρεψε αυξήσεις στους κατώτατους μισθούς, ημερομίσθια και συντάξεις. Ωστόσο, οι αυξήσεις ήταν πολύ χαμηλότερες από τις προεκλογικές του εξαγγελίες για διπλασιασμό του κατώτατου μισθού.

Το μεγαλύτερο κατόρθωμα του καθεστώτος ήταν η αύξηση των συναλλαγματικών αποθεμάτων από τα 2 στα 6 δισεκατομμύρια δολάρια, η δημοσιονομική πειθαρχία και ο αυστηρός έλεγχος στις κοινωνικές δαπάνες και τα πλεονάσματα. Βέβαια, ο τριπλασιασμός των αποθεμάτων με φόντο το 60% που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας (κυρίως στον αγροτικό ινδιάνικο πληθυσμό) δεν είναι μια πολιτική που διεκδικεί σοσιαλιστικά πιστοποιητικά...

Η οικονομική στρατηγική του Μοράλες βασίζεται στην τριπλή συμμαχία ανάμεσα στις αγρο-μεταλλευτικές πολυεθνικές, στους μικρομεσαίους καπιταλιστές και στο ινδιάνικο και συνδικαλιστικό κίνημα. Εχει διοχετεύσει εκατομμύρια σε επιχορηγήσεις "συνεταιρισμών" που στην πραγματικότητα είναι μικρομεσαίοι ιδιοκτήτες μεταλλείων που εκμεταλλεύονται μισθωτή εργασία.

Η πιο εντυπωσιακή πλευρά της οικονομικής πολιτικής στη Βολιβία είναι η αυξανόμενη έκταση των επενδύσεων ξένων πολυεθνικών εταιρειών. Απότοκο της πολιτικής ανοιχτών θυρών προς το εξαγωγικό κεφάλαιο, ο Μοράλες παρέχει γενναιόδωρες επιδοτήσεις και χαμηλότοκα δάνεια στον αγρο-βιομηχανικό τομέα. Μια επιτόπου επίσκεψη στις αγροτικές περιοχές και παραγκουπόλεις επιβεβαιώνει όσους υποστηρίζουν ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα στις ταξικές ανισότητες. Οι πιο πλούσιες 100 οικογένειες της Σάντα Κρουζ εξακολουθούν να κατέχουν πάνω από το 80% της εύφορης γης, ενώ πάνω από το 80% των αγροτών και των Ινδιάνων ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.

Ο Μοράλες εκπλήρωσε την υπόσχεσή του να διασφαλίσει την παραδοσιακή πολυ-τομεακή οικονομική ελίτ... Οι συνθήκες ζωής των εργατών γης ελάχιστα έχουν βελτιωθεί».

Ολα τα παραπάνω δημοσιεύτηκαν σε μια εφημερίδα διόλου εχθρική στον ΣΥΡΙΖΑ και διόλου φιλική στο ΚΚΕ.

Δεν είναι καν αντιιμπεριαλιστική - αντιμονοπωλιακή πολιτική

Εύκολα, επομένως, από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι σ' αυτές τις χώρες όχι μόνο σοσιαλισμό δεν οικοδομούν, αλλά διαχειρίζονται τον καπιταλισμό. Αυτή την πολιτική διέξοδο για το λαό επιφυλάσσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Η διαφορά τους είναι ότι ο αντιμερκελισμός του ΣΥΡΙΖΑ στις συγκεκριμένες χώρες εκφράζεται με τον αντιαμερικανισμό. Αλλά αυτή η ταχτική δεν είναι καν αντιιμπεριαλιστική - αντιμονοπωλιακή. Αλλωστε, τι αντιιμπεριαλιστική - αντιμονοπωλιακή πολιτική μπορούν να εφαρμόσουν κυβερνήσεις που αναπτύσσουν σχέσεις με ευρωενωσιακά, ρωσικά, κινεζικά κ.λπ. μονοπώλια; Απλά, συμμετέχουν στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα, επιλέγοντας συμμάχους ανάμεσα σε ισχυρά καπιταλιστικά κράτη κόντρα στις ΗΠΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ το κάνει κόντρα στη Γερμανία. Και βεβαίως δεν είναι αντιμονοπωλιακή πολιτική η ενίσχυση των καπιταλιστών, η διαιώνιση των κοινωνικών ανισοτήτων, κ.λπ.

Να γιατί λέμε ότι φιλολαϊκή πολιτική μέσα στα πλαίσια του συστήματος και με τους καπιταλιστές στην ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής δεν μπορεί να υπάρξει. Οι συγκεκριμένες κυβερνήσεις έχουν την εκλογική στήριξη της πλειοψηφίας των λαών τους, αλλά δεν απαλλοτριώνουν την καπιταλιστική ιδιοκτησία. Η πραγματική εξουσία δεν είναι στα χέρια των λαών. Γι' αυτό και οι όποιες μεταρρυθμίσεις έχουν γίνει δεν έχουν αλλάξει ριζικά την κατάσταση σε όφελός τους. Αλλωστε, και στη Βραζιλία και στην Αργεντινή, η αντινεοφιλελεύθερη πολιτική διαχείρισης ενίσχυσε τα μονοπώλια και τις ταξικές ανισότητες, ενώ στην Αργεντινή ήδη γίνονται κινητοποιήσεις λόγω της αύξησης της ανεργίας, της ακρίβειας, των χαμηλών μισθών κ.λπ.

Και πρέπει να θυμίσουμε ότι και ο λαός μας έζησε την πολιτική διαχείρισης του ΠΑΣΟΚ τη δεκαετία του '80, με το «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» που καπηλεύτηκε το ΠΑΣΟΚ, όπως και το «Εξω από την ΕΟΚ των μονοπωλίων», ενώ στη συνέχεια τα απεμπόλησε ως κυβέρνηση διαχείρισης του καπιταλισμού. Αυτή η πορεία καπιταλιστικής ανάπτυξης που υπηρέτησε το ΠΑΣΟΚ, παρά τις όποιες βελτιώσεις έφερε τότε στο λαό, στην πορεία οδήγησε στη χειροτέρευση της θέσης του (να θυμίσουμε μόνο την πράξη νομοθετικού περιεχομένου το 1985 που απαγόρευσε τις αυξήσεις στους μισθούς σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα), ενώ ενισχύθηκε πολύμορφα το κεφάλαιο.

Σ. Κ