Left Nerd: Ποιό κράτος σε ποια κοινωνία;

Επειδή το κράτος φαινομενικά στέκεται πάνω από την κοινωνία, δημιουργείται η εντύπωση ότι αποτελεί μια αυτόνομη δομή που εκφράζει ολόκληρη την κοινωνία. Και πόσες μας πόσες φορές, σε καθημερινές συζητήσεις βλέπουμε τέτοια αντίληψη, ιδιαίτερα στις νεότερες ηλικίες.

Πολλοί για λόγους ευκολίας καταφεύγουν σε λεξικά, εγκυκλοπαίδειες, άρθρα και άλλα, παρά στις αυθεντικές πηγές, για να μάθουν τι προτείνουν οι κομμουνιστές. Για να χρησιμοποιήσουμε πολύ αθώους όρους, δημιουργείται μια παρανόηση από τα παραπάνω ότι η πρόταση μας αφορά κάποιες απλές ποσοτικές αλλαγές, απλώς να μεταφερθούν όλες οι επιχειρήσεις στο σημερινό κράτος. “Διαφωνώ με την αριστερά, γιατί θέλει όλες τις επιχειρήσεις στο κράτος”, είπε μια γνωστή μου πρόσφατα. Απευθυνόμενοι σε αυτούς ρωτάμε, ποιό κράτος σε ποια κοινωνία;

Εμείς λέμε ότι το κράτος είναι το όργανο κυριαρχίας των ισχυρών. Το κράτος σήμερα δεν είναι τίποτα διαφορετικό από όργανο εξυπηρέτησης των συμφερόντων των μεγάλων επιχειρηματιών και τραπεζιτών (που πολλές φορές είναι το ίδιο πρόσωπο). Χωρίς να δούμε τις πολύ ενδιαφέρουσες νομικές πλευρές, ας δούμε λίγα οικονομικά στοιχεία που παρά την διαφορά των ποσοστών σε κάθε περίοδο, παραμένουν γενικά χαρακτηριστικά του.

Η οικονομική πολιτική του κράτους καθορίζεται στον κεντρικό προϋπολογισμό. Σε διάφορες χώρες υπάρχουν και τοπικοί προϋπολογισμοί, σε όλες τις περιπτώσεις όμως ο κρατικός προϋπολογισμός είναι ο καθοριστικός.

Ξεκινώντας από τα έσοδα, οι φόροι (έμμεσοι και άμεσοι) είναι η βασική πηγή εσόδων, που αντιπροσωπεύουν το 80 ως το 90 των οικονομικών του κράτους. Οι εργάτες και οι αγρότες αποτελούν την βασική πηγή των εσόδων του κράτους. Αυτό αποτελεί μηχανισμό όπου μεγάλο μέρος του μισθού των εργαζομένων επιστρέφεται στο κράτος. Μάλιστα, γενικά, οι εργαζόμενοι πληρώνουν περίπου το 1/3 του εισοδήματος τους σε φόρους. Στην Ελλάδα του σήμερα οι φόροι ξεπερνούν το 50% του λαϊκού εισοδήματος (με τη μορφή έμμεσων και άμεσων φόρων). Το 2008, οι άμεσοι φόροι ως ποσοστό της συνολικής φορολογίας ήταν 24,5% έναντι 34,3% στην ΕΕ-27 (1).

Την ίδια στιγμή, για την διευκόλυνση των επιχειρήσεων η φορολόγηση τους διαρκώς μειώνεται. Η φορολόγηση των επιχειρήσεων στην, αγαπημένη των Ελλήνων αυτή τη περίοδο, Γερμανία φαίνονται στην εικόνα.

Αντίθετα, στους προϋπολογισμούς των σοσιαλιστικών χωρών όπως τα γνωρίσαμε τον 20ο αιώνα, τα έσοδα αποτελούνταν κατά 80 με 93 τις εκατό από τις σοσιαλιστικές επιχειρήσεις. Οι φόροι που συλλέγονται από τον πληθυσμό αποτελούν μόνο το 5 έως 10 τις εκατό (2). Ανεξάρτητα από τις πιο εξελιγμένες μορφές που έχει την δυνατότητα να αποχτήσει ο μελλοντικός σοσιαλισμός του 21ου αιώνα (λόγο ανάπτυξης των τεχνολογιών), αυτό είναι σαφώς ένα χαρακτηριστικό που θέλουμε να διατηρήσουμε.

Είδαμε σύντομα την κύρια πηγή εσόδων του κεφαλαιοκρατικού κράτους. Ας δούμε λοιπόν που πάνε τα λεφτά; Ο τρόπος και η λειτουργία του κράτους καθορίζεται αποφασιστικά από τον τρόπο παραγωγής στο σύνολο του. Το σημερινό κράτος, μακριά από το να είναι “λαϊκό” κράτος, λαμβάνει διάφορα οικονομικά μέτρα προς όφελος των επιχειρήσεων, με τη μορφή επιδοτήσεων, χορηγήσεων, αποζημιώσεων, κατασκευή δομών κλπ. αλλά και με φοροελαφρύνσεις, χάρισμα χρεών και άλλα. Μια απλή αναδρομή στα δημοσιογραφικά άρθρα των τελευταίων δύο χρόνων δίνει άπειρα παραδείγματα για αυτό το γεγονός. Ταυτόχρονα μέρος των εσόδων δαπανάτε για την διατήρηση της μηχανής καταστολής (αστυνομία, δικαστήρια, φυλακές, στρατός), και να διεξάγει την πολιτική του προπαγάνδα (μέσω των κρατικών ΜΜΕ και όχι μόνο). Φυσικά το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων πηγαίνει σήμερα στους τραπεζίτες λόγο χρεών. Η παρακάτω εικόνα δείχνει τις δαπάνες του προϋπολογισμού για το 2012.

Νομίζει κανείς ότι τα παραπάνω αποτελούν χαρακτηριστικό της περιόδου; Και όμως όχι, ελάχιστα διαφέρουν οι προηγούμενες περίοδοι από αυτό. Διαβάζουμε σε ένα βιβλίο γραμμένο το 1971:

“Οι άμεσοι φόροι από τον πληθυσμό αποτελούν 55 με 60 τις εκατό των συνολικών εσόδων του προϋπολογισμού των ΗΠΑ, και περίπου το 70 τις εκατό του βρετανικού προϋπολογισμού. Εάν λάβουμε υπόψη και τους φόρους από τους κεφαλαιοκράτες, μαζί με τους εργαζόμενους, οι φόροι από το εργοστάσιο και των εργατών γραφείων και των αγροτών αποτελούν πάνω από το 80% του συνόλου των εσόδων που εισρέουν στον προϋπολογισμών των κρατών και των ομοσπονδιών των ΗΠΑ. Η κύρια πηγή των εσόδων του τελευταίου είναι οι έμμεσοι φόροι, που αποτελούνται από το 75% του συνόλου των φορολογικών εσόδων. Τα κράτη έχουν το δικαίωμα να καθορίζουν την φορολογία. Μεταξύ του 1960 και 1964 τα φορολογικά έσοδα των κρατικών προϋπολογισμών αυξήθηκαν κατά 50 τις εκατό. Λόγω της αύξησης των τιμών στα βασικά είδη, το κύριο βάρος της έμμεσης φορολογίας επιβαρύνει τους εργαζόμενους... Τα έσοδα, πλην των φόρων (έσοδα από κρατικές επιχειρήσεις, πωλήσεις ακινήτων κλπ.) αντιπροσωπεύουν μόνο το 5% των εσόδων του προϋπολογισμού των ΗΠΑ, το 7% στην Βρετανία και 6% των Γαλλικών εσόδων του προϋπολογισμού... Οι πολεμικές δαπάνες αποτελούν το κύριο συστατικό των δαπανών στους προϋπολογισμούς των κεφαλαιοκρατικών χωρών. Άμεσες στρατιωτικές δαπάνες, έμμεσες και κρυφές στρατιωτικές δαπάνες, στρατιωτικές συντάξεις και πληρωμές κρατικών χρεών (που κυρίως συνδέονται με τους πολέμους και τις πολεμικές προετοιμασίες) αφορούν το 75 με 80 τις εκατό των εξόδων του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού των ΗΠΑ, 40 έως 45 τις εκατό στη Βρετανία, 30 έως 35 τις εκατό στην Γαλλία και πάνω από 35% στην Δυτική Γερμανία... Σε σχέση με την τεράστια αύξηση των πολεμικών δαπανών, τα ελλείμματα στους προϋπολογισμούς των καπιταλιστικών χωρών γίνονται συχνά. Στα 46 χρόνια από το 1914 ως το 1959 ο προϋπολογισμός των ΗΠΑ συντάχθηκε ελλειμματικός 29 φορές, στη Βρετανία 32 φορές και 42 φορές τη Γαλλία. Στα επόμενα χρόνια πάρα πολύ οι προϋπολογισμοί των χωρών αυτών θα συνταχθούν και θα εκτελεστούν με πάρα πολλά ελλείμματα... Για την κάλυψη αυτών των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού... τα καπιταλιστικά κράτη αυξήσαν τους φόρους και την έκδοση ομολόγων και έκδοση σε μεγάλες ποσότητες του νέου χαρτονομίσματος... Η έκδοση των ομολόγων οδηγεί στην ταχεία ανάπτυξη του εθνικού χρέους. Το 1967 στις ΗΠΑ το εθνικό χρέος ήταν 326.300 εκατομμύρια δολάρια, σε σύγκριση με 231.500 εκατομμύρια δολάρια το 1955, δηλαδή αυξήθηκε σε δώδεκα χρόνια από 94.800 εκατομμύρια δολάρια ή κατά 41 τις εκατό. Το κράτος πληρώνει ετησίως περίπου 14.000 εκατομμύρια δολάρια για τοκοχρεολύσια. Στη Βρετανία, το δημόσιο χρέος υπερβαίνει το συνολικό ετήσιο εθνικό εισόδημα. Στη Γαλλία, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε κατά 30.000 εκατ. φράγκα τα τελευταία δέκα χρόνια.” (3)

Πίσω στην Ελλάδα διαβάζουμε για το 2003: “Από την εξέταση των δαπανών προκύπτει ότι το συνολικό ύψος των κρατικών δαπανών μαζί με τοκοχρεολύσια του δημόσιου χρέους αποτελεί το 46,30% του ΑΕΠ. Αναλυτικότερα, από το σύνολο των δαπανών το 44,4% πάει για εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, το 12,8% για εκτέλεση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων (έργα υποδομής) και, τέλος, το 42,88% για τις τρέχουσες δαπάνες (μισθοί, συντάξεις, επιχορηγήσεις, λειτουργικά έξοδα κ.λπ.). Βλέπουμε, λοιπόν, ότι το 57,1% των συνολικών δαπανών πάει με τον ένα (χρέος) ή άλλο τρόπο (ΠΔΕ) άμεσα ή έμμεσα στο μερίδιο του κεφαλαίου.” (4)

Ανακεφαλαιώνοντας, ο προσεκτικός αναγνώστης θα παρατηρήσει ότι ακολουθήσαμε την εξής πορεία: είδαμε την διαδρομή του χρήματος από τους μισθούς των εργαζομένων στο κράτος, και από το κράτος σε λειτουργίες που ωφελούν τους ισχυρούς της οικονομίας. Να λοιπόν πως λειτουργεί το σημερινό κράτος, ανεξάρτητα των πολιτικών που είναι στην εξουσία. Αυτοί δεν αποτελούν παρά μονάχα πιονάκια αυτής της οικονομίας. Όλα αυτά ανεξάρτητα από το επίπεδο διαφθοράς (μιας και υπάρχει και αυτή η φιλολογία για τις αιτίες της κρίσης).

Θέλουμε λοιπόν αυτό το κράτος; Όχι βέβαια. Απαίτηση μας είναι η κατάργηση αυτού του κράτους, και η δημιουργία ενός καινούργιου κρατικού μηχανισμού που ανήκει στο λαό με τελείως διαφορετική χρήση, που απέναντι στον άναρχο τρόπο που αναπτύσσεται η παραγωγή σήμερα προβάλλουμε την ορθολογική σχεδιασμένη παραγωγή, σχεδιασμένη παραγωγή που βασίζεται στην κατάρτιση του σχεδίου από “ειδικούς” που ακολουθεί την συζήτηση και διαπραγμάτευση αυτού από τις συνελεύσεις των εργαζομένων και του λαού για την τελική κατάρτιση του. Οι πολλές και διαφορετικές τεχνολογικές ανακαλύψεις των τελευταίων δεκαετιών προσφέρουν δυνατότητες για την βέλτιστη χρήση τέτοιων μεθόδων υπερβαίνοντας σε μεγάλο βαθμό τα προβλήματα που εμφανίστηκαν τον 20ο αιώνα (πχ. μεγάλη γραφειοκρατία).

Τα πρακτικά αποτελέσματα για τον ίδιο το λαό είναι τεράστια. Πέραν του γεγονότος ότι πλέον δεν θα είναι αναγκαία η αφαίμαξη του λαού μέσω φόρων, μειώσεων μισθών κλπ. για τις ανάγκες του κράτους, πολλά άλλα πλεονεκτήματα υπάρχουν, όπως η δυνατότητα χρήσης αυτών των χρημάτων (αντί προς όφελος του κεφαλαίου) για την ανάπτυξη της εκπαίδευσης, υγείας, πολιτισμού κλπ. καθώς και κατάργηση άλλων εισφορών, πχ. στις σοσιαλιστικές χώρες, δεν υπήρχαν εισφορές των εργαζομένων στα ασφαλιστικά ταμεία, καθώς αυτά χρηματοδοτούνταν αποκλειστικά από τις κρατικές επιχειρήσεις.

Δεν διαφωνούμε καθόλου με το λαό, ότι οι αδυναμίες του παρελθόντος ήταν αρκετές και σημαντικές, όμως και οι σημερινές δυνατότητες είναι πολλές για την εναλλακτική της μόνιμης φτώχειας, ανεργίας, ημί-απασχόλησης με ελάχιστα δικαιώματα που μας προσφέρει η κεφαλαιοκρατία σήμερα. Αυτές τις δυνατότητες οφείλουμε να τις αναδείξουμε.

Σημειώσεις:

Left Nerd

Σελίδες

Τρίτη 3 Ιουλίου 2012

Ποιό κράτος σε ποια κοινωνία;

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου